5.3. Verhogen van effectieve leertijd

5.3.1. Een eenvoudige manier om de leerprestaties van de leerlingen te verhogen, is het vergroten van hun leertijd: meer tijd leidt inderdaad tot betere prestaties. Als een leerling uitvalt of moeite heeft met het zich eigen maken van de leerstof, kan hem een aantal uren extra onderwijs worden aangeboden voor dat vak. De extra uren kunnen na schooltijd worden aangeboden of tijdens minder belangrijke vakken.

5.3.2. De leertijd kan ook eenvoudig vergroot worden door op tijd naar binnen te gaan aan het begin van de schooldag of na de pauzes. Stel dat er telkens 5 minuten te laat wordt begonnen met de lessen, dan gaat er op een dag 15 minuten leertijd verloren. In een week loopt dit op tot meer dan een uur.

5.3.3. Een derde mogelijkheid biedt het verhogen van de taakgerichtheid van de leerlingen. Stel dat een lesuur rekenen bestaat uit 60 minuten, waarvan de leerlingen gemiddeld 60% taakgericht werken. Dan zijn de leerlingen in dat lesuur 36 minuten daadwerkelijk aan het rekenen. Als de leertijd kan worden verhoogd naar 80%, dan zijn de leerlingen 48 minuten aan het rekenen. Dat zijn 12 minuten meer en in een week is dit dus een heel lesuur! Dat is gemakkelijk verdiend. Bedenk eens wat voor effect dit heeft op de leerprestaties.

5.3.4. De taakgerichte leertijd kan worden vergroot door het gebruik van de volgende tips:

  1. Zorg dat schriften, boeken e.d. vóór de les op tafel worden gelegd.
  2. Zorg dat een leerling direct aan het werk kan gaan.
  3. Zorg dat de leerling aan het werk kan blijven.
  4. Eis dat toiletbezoek alleen buiten de lestijden plaatsvindt. Er kan slechts af en toe een uitzondering gemaakt worden. (De leerkracht kent zijn leerlingen.)
  5. Zorg voor goede afspraken v.w.b. potloden slijpen, vullingen verwisselen e.d.
  6. Zorg dat de leerlingen weten wat ze moeten doen.
  7. Vaste looproutes geven leerlingen de mogelijkheid om intussen door te gaan met andere opgaven en hun vraag te parkeren (denk aan het blokje bij het Zelfstandig Werken).
  8. Zorg dat er extra werk klaar ligt voor de leerling die klaar is met zijn basisstof (of even niet verder kan).
  9. Ga bewust langs bij leerlingen met concentratie- of opstartmoeilijkheden. Dit kan door hen in de zogenaamde startronde op gang te helpen, werkafspraken te maken, te belonen en te complimenteren.
  10. Rooster de kernlessen (lezen, spelling en rekenen) aan het begin van de dag of na de pauze in. Kinderen nemen de leerstof dan het beste op en kunnen zich beter concentreren.
  11. Zorg voor eff ectieve instructie: wees niet zelf een vertrager.
  12. Zorg voor zinvolle verwerkingsopdrachten. Niet het vele is goed, maar het goede is veel.
  13. Gebruik de leesles om de kinderen zoveel mogelijk te laten lezen: koorlezen is heel eff ectief.
  14. Laat kinderen zoveel mogelijk echt schrijven tijdens de spellingles: woorden, zinnen en dus geen woordzoekers of lijnen trekken.
  15. Geef kinderen de kans om zich de rekenbewerkingen eigen te maken in de rekenles, dus veel inoefenen na een goede instructie. Er zijn tal van leuke en eff ectieve automatiseringsoefeningen.
  16. Maak schoolbrede afspraken over langskomende verjaardagskinderen e.d.
  17. Geef de leerlingen gaandeweg veel verantwoordelijkheden.
  18. Laat de leerlingen mede proceseigenaar worden.
  19. Last but not least: geef complimenten voor eff ectief gedrag.